Markasal Kullanım ve Ticaret Unvanı

Markasal kullanım terimini anlatabilmek için öncelikle marka hakkı, ticaret unvanı ve sağladıkları imkanlara açıklık getirmek gerekir. Sınai Mülkiyet Kanunu’nun tescilli marka sahibine tanıdığı hakları saymak gerekirse; tescilli marka sahibi, markasına benzer bir işaretin benzer mal ve hizmetlerde kullanılmasını engelleyebilir, işaretin ticaret alanında kullanılması durumunda mal veya ambalajın üzerine koyulmasını, işareti taşıyan malın ihraç ya da ithal edilmesini, işaretin teşebbüsün iş evrakı ve reklamlarında kullanılmasını, işaretin ticaret unvanı ya da işletme adı olarak kullanılmasını yasaklayabilir.Tescil edilmemiş markalar ise Türk Ticaret Kanunu’nun haksız rekabet hükümlerine göre korunmaktadır. Sınai Mülkiyet Kanunu ise tescil edilmemiş fakat kullanma yoluyla üzerinde hak elde edilmiş markalar veya ticaret sırasında kullanılan başkaca işaretleri kısmen korumaktadır. Örneğin üzerinde hak kazanılan tescilsiz bir marka ya da ticarette kullanılan işaret sahibinin itirazı üzerine, üçüncü kişinin marka başvurusu reddedilir. Veyahut tescil başvurusu yapılan markanın başkasına ait kişi ismini, ticaret unvanını, fotoğrafını, telif hakkını veya herhangi bir fikri mülkiyet hakkını içermesi hâlinde hak sahibinin itirazı üzerine başvuru reddedilir. Aynı zamanda önceki hak sahibi, tescil edilmiş markanın hükümsüzlüğünü de talep edebilir.

Ticaret Unvanı Nedir?

Ticaret unvanı; ticaret işletmeye ilişkin iş ve işlemleri yaparken kullanılan isimdir. Her tacir işletmesine ilişkin işlemleri, ticaret unvanıyla yapmak ve işletmesiyle ilgili her türlü senet ve evrakı bu unvan altında imzalamak zorundadır. Ticaret unvanı kullanımı tacirleri birbirinden ayırt edebilmek amacı ile her tacir için zorunlu tutulmuştur. Usulüne uygun şekilde tescil ve ilan edilmiş olan ticaret unvanı, sahibine tekel hakkı sağlar. Bu hak aynı isimde bir ticaret unvanının daha tescil edilmesini önlemeye yarar. Ticaret Unvanının tescil edildiği haliyle firmanın mal ve hizmetlerinde kullanılması yasal bir hakkın kullanımı olup engellenemez.

Markasal Kullanım Nedir?

Markasal kullanım, ticaret unvanının tacirleri birbirinden ayırma amacını aşar şekilde; firmanın sunduğu mal ve hizmetler bakımından ayırt edicilik yaratma maksadı ile kullanılmasıdır. Ticaret unvanının tescil edildiği hali ile firmanın sunduğu mal ve hizmetlerde kullanılması yasal bir hakkın kullanımı iken, farklılaştırılarak ve amacından saptırılarak kullanılan ticaret unvanı markasal kullanım teşkil etmekte ve ticaret unvanının sağladığı yasal korumanın dışında kalmaktadır. Markasal kullanımın bulunduğu hallerde, iltibas yaratacak tescilli başka bir marka mevcutsa, markasal kullanımın tescilli marka hakkına tecavüz ettiği kabul edilir. Ticaret unvanında yer alan bir ibarenin reklamda, pazarlamada, faturalarda, ürün ambalajlarında, ithalat ya da ihracatta kullanılması markasal kullanımın tespiti ve ispatında kullanılabilir. Ticaret şirketinin unvanı görüldüğünde markasının ürünleri yada hizmetleri akla geliyorsa markasal kullanım var demektir. Örneğin ÜLKER Bisküvi Sanayi A.Ş. ticaret unvanına sahip firma, ticaret unvanını markasal olarak kullanmaktadır. ÜLKER ibaresi duyulduğunda akla firmanın sunduğu ürünler gelmektedir.

Tescilli Marka Sahibinin Hakları

Markasal olarak kullanılan ticaret unvanı ile aynı veya benzer mal ve hizmetlerin sunulduğu sınıflarda aynı veya benzer ibareli tescilli bir marka bulunabilir. Bu durumda markasal olarak kullanılan ticaret unvanının tescilli markaya tecavüz ettiği söylenebilir. Hal böyle iken tescilli marka sahibinin ticaret unvanını markasal olarak kullanan firmaya markasına tecavüz ettiği gerekçesi ile dava açma hakkı doğmaktadır. Marka sahibi davasına dayanak olarak Sınai Mülkiyet Kanunu hükümlerini gösterebilir.Nitekim Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2008/11380 E. 2010/1952 K. sayılı 22.02.2010 Tarihli Kararında “Dava, tescilli hizmet markasına tecavüzün önlenmesi istemine ilişkindir. Tarafların tescilli  ticaret  unvanlarının  çekirdek  unsurlarının “Beyaz Balon” ibaresi olduğu, bu ibarenin ayrıca 41 ve 43. hizmet sınıflarında kullanılmak üzere 28.09.2004 tarihinde davacı adına hizmet markası olarak tescil edildiği hususları uyuşmazlık konusu değildir. Davacı taraf, davalının ticari faaliyetlerinde “Beyaz Balon” ibaresini kullanarak tescilli markasına tecavüz ettiğini iddia ederek bunun önlenmesini talep etmiş, unvanının terkinini ise istememiştir. Dosya kapsamı ve toplanan kanıtlardan anlaşılacağı üzere, davalının “Beyaz Balon” ibaresini salt unvanında kullanmadığı, işletme adı olarak ve markasal şekilde de kullandığı anlaşılmıştır. Karar gerekçesinde de doğru olarak vurguladığı üzere davalının tescilli unvanını kullanması, davacının marka hakkına tecavüz oluşturmayacaktır. Ancak, unvan olarak kullanımı dışındaki kullanımları marka hakkına tecavüz teşkil edecektir.” denerek konuya açıklık getirilmiştir.

Markasal Kullanım ile Elde Edilen Haklar

Bir firmanın markasal olarak kullanmakta olduğu ticaret unvanı üzerinde kazandığı bir hak mevcut olabilir. Örneğin aynı veya benzer sınıflarda aynı veya benzer işaretli başkasına ait marka tescilinden önce ayırt edicilik kazanmış olabilir.  Bu durumda firma kullanım yoluyla ayırt edicilik kazanmış olan kullanımlarını gerekçe göstererek, benzer tescilli markalar için markanın hükümsüzlüğü davası açabilir. Ancak açacağı hükümsüzlük davasında kendi markasını gerekçe gösterecek ise davasını tescil tarihinden itibaren 5 yıl içinde açmalıdır. Aksi halde kendi kullanımlarını hükümsüzlük davası için gerekçe gösteremeyecektir.Sınai Mülkiyet Kanunu’na göre önceki hak sahibi, aynı veya benzer ibareli tescilli markanın kullanıldığını bildiği veya bilmesi gerektiği hâlde bu duruma birbirini izleyen beş yıl boyunca sessiz kalırsa, sonraki tarihli marka tescili kötüniyetli olmadıkça, markasını hükümsüzlük gerekçesi olarak ileri süremez.Sonuç olarak aynı veya benzer ibarelerin aynı veya benzer ürünler için kullanılması haksız rekabet yaratıp, halk nezdinde karışıklığa sebebiyet verebilir. Bu da gündeme iltibas ihtimalini getirmektedir. Hukuk her zaman haklı olanın yanındadır. Kullanılan marka tescilli olsun veyahut olmasın marka sahibi iltibas ve haksız rekabet gerekçeleri ile hukuki haklarını kullanabilecektir.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

WhatsApp WhatsApp'tan Yaz!